Forbidden Stories
|
“Het vermogen van journalisten om vrijelijk verslag uit te brengen over zaken van algemeen belang is een cruciale indicator van democratie. Een vrije pers kan burgers informeren over de successen of mislukkingen van hun leiders, de behoeften en wensen van de mensen overbrengen aan overheidsinstanties en een platform bieden voor de open uitwisseling van informatie en ideeën. Wanneer de mediavrijheid wordt beperkt, gaan deze vitale functies kapot, wat leidt tot slechte besluitvorming en schadelijke gevolgen voor zowel leiders als burgers”. (Freedom House) |
De oprichting
Forbidden Stories is opgericht door de bekroonde journalist en filmmaker Laurent Richard. In 2015 kwam hij aan op zijn werk tegenover het Charlie Hebdo-kantoor in Parijs en trof daar zijn collega-journalisten aan die door terroristen om het leven waren gebracht. (Charlie Hebdo is een Frans satirisch weekblad, gevestigd in Parijs. Het verschijnt in zijn huidige vorm sinds 1992. Het tijdschrift is reclameloos en bevat uitsluitend cartoons en tekst, geen foto's. Het tijdschrift was het doelwit van twee terroristische aanvallen: in 2011 en 2015, reacties op het publiceren van cartoons waarin de islamitische profeet Mohammed werd afgebeeld. Bij de aanval in 2015 kwamen 12 mensen om het leven.)
Deze ervaring overtuigde Laurent Richard van de noodzaak van een journalistiek antwoord op misdaden tegen de pers. In 2017 richtte hij Forbidden Stories op. De naam 'Verboden Verhalen' verwijst naar pogingen om verhalen over belastend onderzoek te onderdrukken.
|
Laurent Richard (interview naar aanleiding van de oprichting in 2017) Laurent Richard is een Franse bekroonde onderzoeksverslaggever voor Premieres Lignes Television, een 2017 Knight-Wallace Fellow aan de Universiteit van Michigan en uitvoerend directeur van Freedom Voices Network, een nieuwe non-profit onderzoeksinstelling die zich toelegt op het voltooien en publiceren van de verhalen van journalisten die gevangen of gedood zijn via een platform genaamd "Forbidden Stories". Dit innovatieve project werd officieel gelanceerd op 31 oktober 2017 in Washington D.C. De brute moord deze maand op onderzoeksjournaliste Daphne Caruana Galizia in Malta (16 oktober 2017) herinnert er op wrede en grimmige wijze aan hoe wankel de vrije informatiestroom kan zijn wanneer democratische systemen wankelen. Galizia, een journaliste die in verband met de Panama Papers banden van de regering met offshore belastingparadijzen aan het licht bracht, kwam op 16 oktober om het leven bij een autobomexplosie, kort nadat ze haar huis had verlaten. De Maltese regering moet de wrede moord onderzoeken en veroordelen. Maar het is aan journalisten om ervoor te zorgen dat dit verwoestende verlies niet tot nog meer verlies leidt. Journalisten zijn de enigen die ervoor kunnen zorgen dat het werk van Galizia blijft voortbestaan. Al meer dan 15 jaar produceer ik onderzoeken. Ik heb Irak verslagen in 2003 en 2015. Ik heb verslag gedaan vanuit Oezbekistan, Kazachstan en andere plaatsen waar geen persvrijheid is. Twee jaar geleden, op 7 januari 2015, om 11.30 uur, veranderde een gebeurtenis in mijn geboorteland Frankrijk mijn leven. De journalisten van Charlie Hebdo - collega's die op dezelfde verdieping werkten als ik in een Parijs kantoorgebouw - werden vermoord door twee terroristen, leden van Al Qaeda in Jemen. Ik zag deze journalisten elke dag, en plotseling probeerde ik, samen met andere collega's bij Premières Lignes, degenen te helpen die nog in leven waren. Het bloedbad maakte me meer dan ooit bewust van de kwetsbaarheid van een vrije pers. Ik droomde er van om een initiatief te nemen voor de oprichting van een initiatief voor het publiceren van het werk van journalisten die zijn vermoord, gevangengezet of bedreigd. Mijn doel was om censuur te verslaan door middel van collaboratieve journalistiek en toegang te garanderen tot onafhankelijke informatie over kritische onderwerpen. In de afgelopen twaalf maanden heb ik die droom omgezet in "Freedom Voices Network", een non-profit journalistieke organisatie, ondersteund door Reporters Without Borders. Nu we ons voorbereiden op de lancering op 31 oktober, voegen we het werk van Daphne Galizia toe aan de trieste en lange lijst van journalisten wier werk we willen voortzetten. De Verenigde Naties erkennen 2 november als de Internationale Dag om een einde te maken aan straffeloosheid voor misdaden tegen journalisten. In de resolutie, die in 2013 werd aangenomen, wordt erkend dat het doden van een journalist niet alleen een misdaad is tegen een mens, maar ook tegen fundamentele democratische waarden. Om verhalen levend te houden, probeert ons samenwerkingsplatform oplossingen te bieden voor journalisten in gevaar om hun werk te ondersteunen. Als een journalist in gevaar loopt, kan die zijn/haar gevoelige informatie via een van onze beveiligde communicatiekanalen naar buiten brengen. Onze redactiekamer zal nooit het verhaal stelen. Maar als jou iets overkomt, kunnen we je werk voortzetten en het breed publiceren, over de grenzen heen, via ons samenwerkingsnetwerk. Als iemand verslag doet van potentieel gevaarlijke zaken zoals het milieu, corruptie of mensenrechtenschendingen, biedt ons beveiligde netwerk een soort verzekering voor het werk, zodat het door kan gaan zelfs als je wordt tegengehouden. De behoefte aan een dergelijke organisatie is pijnlijk duidelijk. De afgelopen jaren zijn Indiase journalisten levend verbrand om een einde te maken aan hun verslaggeving over illegale mijnbouw. In Azerbeidzjan zijn reporter Seymur Hezi en andere journalisten gevangen gezet omdat ze over corruptie berichtten. In Mexico lopen journalisten die onderzoek doen naar machtige drugskartels of politici voortdurend gevaar. En journalisten in tal van andere landen worden met soortgelijke gevaren geconfronteerd. Samenwerking is vandaag de dag een soms te veel gebruikte term in de journalistiek. Maar het kan een even krachtig instrument zijn voor verantwoording en transparantie als de technologie die we vandaag nodig hebben om ons werk te verspreiden en te delen. Ik ben van mening dat wanneer een journalist bereid is zijn leven te riskeren voor een verhaal en de vrije stroom van informatie, andere journalisten die dezelfde idealen zijn toegedaan, moeten helpen dat werk bij het publiek te krijgen. 41 jaar geleden besloten in de VS 38 journalisten van 28 kranten en televisiestations uit het hele land samen te werken om het werk af te maken van de verslaggever Don Bolles die om het leven was gekomen bij een auto-explosie in Phoenix, Arizona. Deze samenwerking moet ons vandaag inspireren. Door onze verhalen te beschermen en het werk voort te zetten van verslaggevers die niet langer onderzoek kunnen doen, kunnen we een krachtig signaal afgeven aan vijanden van de pers: zelfs als je erin slaagt één enkele boodschapper tegen te houden, zul je de boodschap niet tegenhouden. |
Het Netwerk
Forbidden Stories is een netwerk van journalisten met als missie het beschermen, opvolgen en publiceren van het werk van andere journalisten die worden bedreigd, gevangengezet of vermoord. Het is het enige bestaande programma met deze missie.
Het doel van Forbidden Stories is om verhalen levend te houden en ervoor te zorgen dat een zo groot mogelijk aantal mensen toegang heeft tot onafhankelijke, ongecensureerde informatie over cruciale onderwerpen, waaronder het milieu, gezondheid, mensenrechten en corruptie.
Met het "Safebox Network" zorgt Forbidden Stories ervoor dat journalisten die bedreigd worden hun informatie veilig kunnen stellen. Het netwerk biedt hen de mogelijkheid om hun gevoelige informatie in een van hun beveiligde communicatiekanalen te droppen. Als er iets met een journalist gebeurt, zal Forbidden Stories ervoor zorgen dat zijn of haar verhalen overleven, over de grenzen heen, voorbij regeringen, voorbij censuur.
What is the SafeBox Network? - YouTube
De in Frankrijk gevestigde organisatie bevordert de samenwerking tussen journalisten om het werk van verslaggevers die geen onderzoek meer kunnen doen zichtbaar en impactvol te maken. Voor elk onderzoek verzamelen ze een consortium van lokale en internationale mediakanalen om op grote schaal onderzoek te doen. Sinds de oprichting hebben 60 nieuwsorganisaties en meer dan 150 journalisten meegewerkt aan de gezamenlijke onderzoeken die door Forbidden Stories worden gecoördineerd.
Ontdek verboden verhalen die zij hebben voortgezet en gepubliceerd:
« Mining Secrets»volgt de verhalen van collega's die bedreigd worden voor het onderzoeken van milieuschandalen in Guatemala.
« The Pegasus Project» is een internationaal journalistiek onderzoek naar het gebruik van de spionagetool Pegasus (ontwikkeld door het Israëlische bedrijf NSO Group), ontworpen om de smartphones van terroristen en criminelen te bespioneren. Uit het onderzoek blijkt dat Pegasus massaal wordt ingezet tegen journalisten en mensenrechtenactivisten in tal van landen. Het project is gecoördineerd door het non-profit platform Forbidden Stories, dat samen met mensenrechtenorganisatie Amnesty International toegang kreeg tot een gigantisch gegevenslek. De data zijn maandenlang onderzocht door meer dan 80 journalisten van 17 media uit 10 landen -waaronder Knack, Le Soir, The Washington Post, The Guardian, Le Monde en Süddeutsche Zeitung.
« The Cartel Project» volgt het werk van de vermoorde Mexicaanse journaliste Regina Martínez en duikt dieper in de wereldwijde netwerken van Mexicaanse drugskartels.
Sinds 2000 zijn volgens de Committee to Protect Journalists 119 journalisten vermoord in Mexico, waarmee het land de gevaarlijkste plek ter wereld is voor leden van de pers. Dit jaar kwamen 60 journalisten van 25 internationale mediakanalen samen om de verhalen van hun vermoorde collega's op te zoeken.
Een ongekende samenwerking, "The Cartel Project" werd gecoördineerd door Forbidden Stories, een wereldwijd netwerk van onderzoeksjournalisten wiens missie het is om het werk voort te zetten van verslaggevers die bedreigd, gecensureerd of vermoord worden. Samenwerkend in 18 verschillende landen gedurende 10 maanden, onderzochten de journalisten achter "The Cartel Project" de wereldwijde netwerken van Mexicaanse drugskartels en hun politieke connecties over de hele wereld.
Het consortium van journalisten nam het werk op van Regina Martínez, een journaliste voor het tijdschrift Proceso wiens moord in 2012 werd gezien als een nieuw dieptepunt in de straffeloosheid van misdaden tegen de pers in Mexico. Acht jaar na haar dood volgden ze de aanwijzingen van Martinez over de banden tussen politici en drugshandelaars in de staat Veracruz. Zij ontdekten dat Martinez in de maanden voor haar vroegtijdige dood bezig was geweest met de voorbereidingen voor de publicatie van een explosief rapport over duizenden personen die op mysterieuze wijze waren verdwenen. Ze interviewden bronnen die nooit eerder on-the-record hadden gesproken, en onthulden hoe de lokale autoriteiten het onderzoek naar haar dood saboteerden en een zondebok achter de tralies zetten zonder enig tastbaar bewijs.
Over de hele wereld spoorden journalisten van Forbidden Stories de internationale partners van Mexicaanse criminele groepen op en onthulden zo hun banden met de georganiseerde misdaad. In China en India legden ze de groeiende aanvoerketen bloot van drugskartels voor precursorchemicaliën die worden gebruikt om fentanyl te maken, een dodelijke drug die de Verenigde Staten teistert. In Europa onderzochten zij de opkomst van Mexicaanse "koks" in ondergrondse drugslabs in Nederland en België. Ze onderzochten ook de zeer ondoorzichtige business van cybersurveillancebedrijven die Mexico steeds meer geavanceerde bewakingstechnologieën verkopen die tegen journalisten worden gebruikt. Ten slotte kregen zij toegang tot exclusieve documenten over de verkoop van vuurwapens aan Mexico en ontdekten zij dat multinationale wapenfabrikanten in Duitsland, België, Italië en elders voor honderden miljoenen euro's aan wapens en munitie verkopen aan Mexicaanse staten met een geschiedenis van heimelijke afspraken met criminele groepen en schendingen van de mensenrechten.
« Green Blood » volgt de verhalen van journalisten die in gevaar komen door hun onderzoek naar milieuschandalen op drie continenten.
« The Daphne Project» ging over het onderzoek naar de vermoorde Maltese journaliste Daphne Caruana Galizia en het oppakken van voormalige Maltese hoge regeringsfunctionarissen.
Kleinere zaken
Op kleinere schaal heeft Forbidden Stories projecten ontwikkeld om snel te reageren. Het netwerk onderzocht de omstandigheden achter de moorden op Ecuadoriaanse, Mexicaanse en Ghanese journalisten; onderzochten gevallen van verslaggevers die werden bedreigd omdat zij werkten rond Covid-19; en volgden de cybersurveillance van de Marokkaanse journalist Omar Radi.
Wanneer een journalist bereid is zijn of haar leven te riskeren voor een verhaal en voor de vrije stroom van informatie, moeten andere journalisten die dezelfde idealen zijn toegedaan, dat verhaal helpen het publiek te bereiken. Dat is de filosofie van Verboden Verhalen. Door de journalist te doden, dood je het verhaal niet.
De mensen achter Forbidden Stories:
Maak kennis met het team van Forbidden Stories team and its board of directors.
Sinds de de oprichting hebben 60 news organizations and more than 150 journalists – uit 49 landen en 5 continenten meegewerkt aan de gezamenlijke onderzoeken die door Forbidden Stories worden gecoördineerd.
Forbidden Stories heeft ook een dochteronderneming, Forbidden Films, die documentaires produceert over onderwerpen die verband houden met onze geschreven inhoud om zo het bereik van ons werk verder te vergroten.
Financiën: Het blijft een uitdaging om fondsen te werven
Forbidden Stories is een in Frankrijk gevestigde non-profitorganisatie die geregistreerd is onder de naam Freedom Voices Network. Wij zijn afhankelijk van liefdadigheidsinstellingen en van financiële steun van burgers
In de toekomst wil het team van Forbidden Stories één grootschalig project per jaar te doen, Niet méér, om niet door haastige spoed de veiligheid van participerende, van met name lokale journalisten, in gevaar te brengen.
Zoals bij veel journalistieke nieuwe zaken is er natuurlijk een financieringsvraagstuk. Op dit moment ontvangt Forbidden Stories subsidies van Luminate, Open Society Foundations (Georges Soros) en de Europese Commissie. Laurent Richard reist Europa rond om samenwerkingspartners te vinden voor zijn project. ‘Maar het blijft een uitdaging om fondsen van de impact dicht bij huis te overtuigen.’ Ondanks een groeiend aantal grootschalige internationale onderzoeken, zijn veel op media gerichte fondsen in Europa beperkt in hun mandaat tot ondersteunen van lokale en nationale journalistiek.
Veilige werkomgeving
Het lange-termijndoel van Forbidden Stories is een veilige werkomgeving voor journalisten te creëren. Door te garanderen dat het verhaal hoe dan ook naar buiten komt, ongeacht of de journalist in kwestie daar zelf mee doorgaat, wil Forbidden Stories er voor blijven zorgen dat ‘zelfs als de boodschapper vermoord wordt, de boodschap niet verdwijnt.’
Extra informatie : Persvrijheid en mensenrechten
De persvrijheid vormt een belangrijk onderdeel van de vrijheid van meningsuiting. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft al herhaaldelijk benadrukt dat de pers de waakhond is van de democratie. Een vrije pers zorgt er immers ook voor dat ook de andere machten gecontroleerd worden en zo dat andere mensenrechten, en de rechtstaat in zijn geheel, effectief beschermd worden.
| Welke rechten voor journalisten in ons land?
De pers vervult een centrale rol in een democratische samenleving. Het is dan ook van groot belang dat Staten zich inspannen om journalisten actief te beschermen. De persvrijheid wordt, als onderdeel van de vrijheid van meningsuiting, verankerd in verschillende internationale verdragen, waaronder het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Ook in de Belgische Grondwet geniet de persvrijheid een sterke bescherming. Artikel 25 van de Grondwet stelt immers dat de drukpers vrij is, en dat de censuur nooit kan worden ingevoerd. De Belgische Grondwet voorziet hiermee in een strengere bescherming dan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, dat in bepaalde gevallen wel voorafgaande beperkingen toelaat. Desalniettemin is de persvrijheid ook in België niet absoluut. Bepaalde strafbare meningen kunnen weliswaar niet vóór (bij wijze van censuur), maar wel ná publicatie bestraft worden. We spreken dan van een drukpersmisdrijf. Drukpersmisdrijven genieten een bijzondere regeling in België. Wanneer ze zijn ingegeven door racisme en xenofobie kunnen ze vervolgd worden voor de correctionele rechtbank. Als ze echter een andere strafbaarstelling betreffen, kunnen ze enkel vervolgd worden voor het Hof van Assisen. De persvrijheid onder druk Journalisten kunnen door hun werk, dat ze vaak in erg moeilijke omstandigheden moeten doen, ernstig gevaar lopen. Denk maar aan de (Belgische journalist Danny Huwé), die in december 1989 in Boekarest het leven liet terwijl hij verslag uitbracht over de Roemeense revolutie. Het gebeurt ook regelmatig dat journalisten wegens hun werk worden geïntimideerd of zelfs met de dood bedreigd. Ook de laatste jaren zagen we, zelfs in Europa, gerichte moordaanslagen op journalisten, zoals Daphne Caruana Galizia in Malta (2017) en Ján Kuciak in Slovakije (2018) België scoort in wereldperspectief gezien zeker niet slecht wanneer het gaat over de persvrijheid. (Volgens Reporters zonder Grenzen) bekleedt ons land de 11e plaats in de 2021 World Press Freedom Index. In 2022 zakte België naar de 23e plek. Dit maakt duidelijk dat ook hier problemen opduiken inzake persvrijheid. Zo is bijvoorbeeld ook voor Belgische journalisten Strategic Lawsuits Against Public Participation, kortweg ‘SLAPP’, een reëel risico. Hierbij wordt het werk van journalisten door tegenstanders bewust bemoeilijkt door gerechtelijke procedures tegen hen op te starten. Vooreerst is dit, onder meer door de vaak hoge vergoedingen die gevorderd worden, een doelbewuste vorm van intimidatie. Daarenboven vormen deze procedures ook een zware belasting voor journalisten, en zeker voor diegenen die als freelancer actief zijn of voor een kleine redactie werken, en dus geen beroep kunnen doen op een uitgebreide ondersteuning in hun werkomgeving. Zelfs wanneer de klachten uiteindelijk ongefundeerd blijken, hebben journalisten al veel geld en tijd moeten investeren in hun verdediging. Geld en tijd die ze niet in hun onderzoekwerk konden steken. |