‘Het verhaal van Valdete Idrizi ‘

"Geleidelijk aan begon de oorlog. Ik was in Mitrovica toen de NAVO besloot om Servië te bombarderen. Het was de mooiste dag van mijn leven! We woonden in een flat waarvan zestig procent van de gezinnen Servisch was. En wij waren Albanees. Wij wisten niet wat we konden verwachten. We luisterden naar het nieuws, waren tegelijkertijd angstig en blij. Die week konden we van angst niet slapen. Toen kwamen de Serviërs naar ons huis. Ze sloegen mijn moeder in elkaar en wij vluchtten daarop naar het zuiden van Mitrovica.

Daarna moesten alle Albanezen Kosovo verlaten. Ik liep 100 kilometer in een lange colonne met 10.000 anderen. We hadden geen tijd om voedsel of kleding mee te nemen. We liepen dagenlang en ik dacht na. We hadden geen eten of drinken. Het was verschrikkelijk. Maar tegelijkertijd konden we de pijn in de ogen van de gewone Servische soldaten zien. Ze waren ongelukkig en misschien veranderde dat mij ook. Ik was niet langer van mening dat alle Serviërs duivels zijn.

Toen we terugkwamen, zijn we lang in het huis van de vriend van mijn broer gaan wonen. We wachtten elke dag op het moment dat we terug konden gaan naar ons appartement. Maar dat moment kwam nooit. De tijd verstreek. Ik ben op een dag teruggegaan, gewoon over de brug gelopen, samen met mijn zus, de flat in waarin ik mijn hele jeugd heb gewoond. Daar kwam de buurvrouw naar mij toe, die riep: ‘Je moet terug naar Albanië'. Vijf vrouwen in zwart, een teken van rouw, kwamen naar me toe. Toen ze erachter kwamen dat ik Albanese was, sloegen ze me in elkaar. Ik voelde geen pijn, daar was ik te bang voor.

Na de oorlog werd ik door iemand benaderd of ik mee wilde doen aan een project voor jonge activisten, om de dialoog tussen Albanezen, Serviërs en anderen op gang te brengen. Ik twijfelde in het begin. Ik wist niet hoe ik zou reageren als ik voor het eerst oog in oog stond met een Serviër. De eerste ronde was heel intensief. Ik weigerde Servisch te praten. Ik was vol woede, vooral na het incident met mijn buurvrouw. De wonden waren te diep. Maar ik had het geduld om te luisteren. En door te luisteren verander je. Je wordt wat objectiever. Er was een Servisch meisje dat sprak over haar ervaringen met haar Kosovaarse buren. Het was dezelfde ervaring die ik had. Alle verhalen waren oprecht. Dat motiveerde om meer in detail te praten."

"Mitrovica is vandaag een stad waar incidenten voorkomen tussen de verschillende etnische gemeenschappen die er wonen. Het is moeilijk om hoopvol te zijn voor de toekomst. Toch ben ik er van overtuigd dat stabiliteit mogelijk is in Mitrovica . Om dit te bereiken in de toekomst zal men oplossingen voor problemen veeleer praktisch in plaats van politiek geïnspireerd moeten oplossen."
Valdete Idrizi is nu directeur van het "Community Building Mitrovica Center (CBM)" in Kosovo, een NGO met als doel letterlijk de brug te slaan tussen de Servische en Albanese gemeenschap in de door de Ibar gescheiden stad.

De NGO is actief op verschillende fronten:

1. M-magazine, een uniek tweetalig magazine dat met een gemixte redactie om de twee weken wordt verspreid. Dit onafhankelijke magazine is geen luxe nu er een etnische en taalscheiding regeert over het medialandschap, en dit zowel in de lokale als nationale pers. M-magazine brengt de lezer onafhankelijk lokaal en regionaal nieuws uit de beide delen van de stad, ontspanning,... Al te vaak immers wordt Mitrovica als voorbeeld gegeven van etnische splitsing.
2. Terugkeer: veel mensen zijn tijdens het Kosovo conflict gevlucht en zijn zelfs tot op vandaag niet teruggekeerd naar hun voormalige woningen, eigendom. CBM neemt hier initiatief om zowel Servische, Roma als Albanese inwoners te helpen bij hun terugkeer.
3. Beroepsopleiding voor Roma jongeren: de huidige generatie Roma tieners in Kosovo vallen volledig uit de onderwijsboot, dit als een gevolg van de oorlog. CBM leidde jongeren op tot automechanica, auto-elektronica, het kapperswezen. Meer recent leidt CBM ook jongeren op in de bouw, met als vooruitzicht het heropbouwen van hun Roma dorp. In 2007 werd gestart met de Roma Weefclub, die vrouwen willen ondersteunen in hun re-integratie.
4. Het vrouwencentrum: Het vrouwencentrum is gelegen in een multi-etnische buurt, waar vrouwen samenkomen, initiatieven nemen, discussiëren over Mitrovica. De grootste aandacht binnen deze werking gaat naar de positie van de vrouw in de samenleving, en haar deelname aan het openbare leven. Ondanks tegenkantingen en tevens druk vanuit politieke hoek slagen deze vrouwen erin om te blijven samenkomen en samen te werken voor het welzijn van hun kinderen en families.
5. Gemeenschapsprojecten: CBM ondersteunt de samenwerking tussen NGO's aan beide zijden van de Ibar om een aantal processen in Mitrovica te depolitiseren. Ze zet deze NGO's aan om te wegen op de gemeentelijke besluitvorming. Of Mitrovica nu gesplitst zou worden of niet, de noden voor de burgers blijven dezelfde, en mensen zullen naast elkaar blijven wonen. Eén van de hete hangijzers is bijvoorbeeld het debat over de gemeentelijke begraafplaatsen die zich aan weerszijden van de rivier bevinden. Servische in het Albanese deel, en Albanese in het Servische deel van de stad.
6. Cultuurproject de Rockschool in Mitrovica: Voor de oorlog was Mitrovica een Cultuurstad. CBM wil dit mee terugbrengen en organiseert tal van initiatieven. Na vele jaren is CBM (met de steun van Nederlandse parnters) er in geslaagd om Rock School Mitrovica op te richten, met een vestigingsplaats zowel in het Noorden als het Zuiden. Het niveau van de jonge muzikanten wordt omhoog getild, en ze spelen hun muziek samen op regelmatige initiatieven van CBM.

Meer informatie op http://www.cbmitrovica.org