Geachte heren ministers,
Geachte afgevaardigden,
Geachte burgemeester, schepenen en raadsheren van de stad Ieper,
Geachte genodigden,
Dames en heren,

Wij zijn vereerd. Het is een hele eer voor ons om vanavond in Ieper te zijn. Wij danken in het bijzonder de burgemeester voor zijn hartelijke onthaal in deze mooie stad.

In naam van alle vrouwen die het slachtoffer geweest zijn van seksueel geweld tijdens gewapende conflicten overal ter wereld en in het bijzonder de vrouwen die het slachtoffer werden van seksueel geweld in de Democratische Republiek Congo dank ik u voor de uitreiking van de Vredesprijs van deze mooie historische stad.

Door de gezamenlijke geschiedenis die uw land deelt met het mijne raakt elke prijs die we hier ontvangen ons diep.

Uw gebaar tegenover ons is een drievoudige boodschap:

• Een boodschap van solidariteit voor de meer dan 500 000 vrouwen die het slachtoffer werden van seksueel geweld in de regio van de Grote Meren;
• Een boodschap van ernstig protest voor de daders;
• Een boodschap van betrokkenheid bij het menselijke leed.

Ons werk werd bekroond met enkele prijzen en een internationale onderscheiding waarbij elke prijs zijn eigen weerklank heeft. De prijs die u ons vanavond uitreikt doet in mij een ode aan de hoop weerklinken.

Ik was gelukkig toen ik hoorde dat mijn kandidatuur voor deze prijs weerhouden en ondersteund werd door de jeugd van de stad Ieper en omgeving. Aan al deze jongeren die hier aanwezig of vertegenwoordigd zijn een welgemeend DANK U.

Jongeren die gevoelig zijn voor de ellende en het leed hier en elders zijn jongeren die hoop geven op een betere wereld. In de huidige duistere situatie waarin onze moeders, zussen en dochters in de Democratische Republiek Congo leven, kunnen wij door uw gebaar van vanavond, dankzij deze prijs, van ver een lampje van hoop zien branden en een vonk van vriendschap en solidariteit zien schitteren.

Dames en heren,

De oostelijke regio van de Democratische Republiek Congo zucht onder een golf van geweld zonder weerga in de geschiedenis van de regio. Dit geweld is een gevolg van de verschillende oorlogen die de regio sinds 1996 geteisterd hebben.

De eerste oorlog werd ontketend door buurlanden om de genocideplegers die samentroepten langs de grens tussen Rwanda en de Democratische Republiek Congo uit elkaar te drijven. Ten gevolge van deze oorlog zijn de FAR gevlucht naar de bossen van Kivu waar ze een rechtsloze zone gecreëerd hebben en waar ze terreur zaaien. Deze terreur wordt ook gepleegd door de plaatselijke splintergroeperingen, de zogeheten 'maï-maï', en door sommige militairen van het gewone leger.

Terwijl in deze regio terreur heerst, exploiteren sommige gewetenloze multinationals met de medeplichtigheid van de gewapende soldaten kostbare grondstoffen zoals coltan dat gebruikt wordt bij de productie van mobiele telefoons en draagbare computers.

Dames en heren,

U begrijpt dat coltan, een erts dat overvloedig aanwezig is in de Congolese bodem, geen zegen voor mijn volk geweest is; integendeel, de overvloedige grondstoffen wakkeren de hebzucht aan van kwaadwillige personen die maar één doel hebben: winst, vuile winst die besmeurd is met bloed en aangetast is door de tranen van wezen en weduwen.

De zwaarst getroffen slachtoffers van deze oorlog zijn vrouwen. Verkrachting en seksueel geweld worden gebruikt als oorlogswapen of als oorlogsstrategie. Het seksuele geweld dat de vrouwen ondergaan gebeurt in het openbaar en dikwijls in aanwezigheid van hun echtgenoot en kinderen wat een onbeschrijflijke fysieke, mentale en maatschappelijke verwoesting aanricht. Als gevolg van deze verkrachtingen trekken hele bevolkingsgroepen weg op zoek naar anonimiteit en veiligheid. Hierdoor hebben gewapende bendes vrij spel om hun gronden te exploiteren.

De slachtoffers van de verkrachtingen komen bij ons aan in een erbarmelijke toestand: fysieke en genitale verminkingen veroorzaken soms urineverlies, verlies van fecaliën en velen hebben psychische problemen. Kinderen die geboren worden als gevolg van deze gruweldaden hebben vaak een moeilijke relatie met hun moeder en worden soms zelfs verworpen door hun moeder en hun familie, wat een ander drama betekent voor onschuldige slachtoffers.

Ons ziekenhuis probeert al 10 jaar lang de zorg voor deze vrouwen zowel op fysiek, psychisch als sociaal vlak op zich te nemen. Tot nu toe heeft mijn team meer dan 35 000 vrouwen verzorgd.

Dames en heren,

Ondanks deze 10 jaar zijn we het leed niet gewoon geworden. Ik moet toegeven dat ons verzorgend personeel dat dagelijks met deze zware situaties geconfronteerd wordt vaak op het einde van zijn krachten raakt en ook aan posttraumatische stress lijdt.

Als gynaecoloog werd ik opgeleid om vrouwen die nieuw leven geven te begeleiden; nu moeten wij onze energie steken in het herstellen van het aangerichte menselijke kwaad. Dat is heel frustrerend!

Daarom gaat uw aanmoediging van vanavond recht naar ons hart.

Dames en heren,

Vele jaren geleden, toen ik op de middelbare school zat, hebben wij beknopt de geschiedenis van deze stad tijdens de Eerste Wereldoorlog bestudeerd. Het was pijnlijk en moeilijk voor alle leerlingen om te horen welke gruwelijkheden in deze stad plaatsgevonden hebben tijdens de Eerste Wereldoorlog.

Vorige maandag, tijdens het bezoek aan het oorlogsmuseum van de stad Ieper, is de hele geschiedenis van de Eerste Wereldoorlog waarover ik gelezen heb bijna werkelijkheid geworden.

Het minste wat men kan zeggen is dat deze stad verschrikkelijk geleden heeft onder het menselijke kwaad.

Er werden voor het eerst massavernietigingswapens gebruikt die honderdduizenden doden gemaakt hebben, zowel in de loopgraven als in het ‘No Man's Land' rond de stad.

De slachtoffers waren afkomstig uit alle hoeken van de wereld. Naast Duitsers werden er Fransen, Britten en Belgen gedood maar ook Marokkanen, Algerijnen, Tunesiërs, Canadezen, Australiërs, Nieuw-Zeelanders, Zuid-Afrikanen, Chinezen, Indiërs en mensen van talloze andere nationaliteiten.

Gezien al deze nationaliteiten die omgekomen zijn in uw streek mag men gerust stellen dat de loopgraven van Ieper de sporen dragen van het bloed dat vergoten werd door alle naties.

De loopgraven getuigen niet alleen van de tragedie van deze jonge mannen maar ook van hun gebroken families, waar ze talloze weduwen en wezen achterlieten.

Een eeuw later zijn de loopgraven dan wel aangeaard en er weerklinken geen geweerschoten meer in Europa maar het bloed van deze miljoenen slachtoffers blijft in ons bewustzijn aanwezig.

Het bloed van de slachtoffers die in Ieper gevallen zijn, of dit nu burgers of militairen zijn, blijft de eis van een rechtvaardige, tolerante en vriendschappelijke wereld handhaven.

Maar ondanks het bloedbad van 1914-1918, ondanks de gigantische menselijke gevolgen van deze zinloze oorlog heeft Europa zijn oren gesloten voor de stemmen uit de loopgraven van Ieper en raakte 30 jaar later opnieuw verwikkeld in een oorlog die een nog groter bloedbad aangericht heeft.

Als de wereld geluisterd had naar de stemmen uit de loopgraven van Ieper, had zij kunnen antwoorden: dat nooit meer.

Als de wereld zou luisteren naar de kreten uit de loopgraven van Ieper, dan zou er nergens nog oorlog zijn; er zou geen genocide zijn; er zou geen minachting voor de mensheid zijn.

De prijs die de stad Ieper ons vanavond uitreikt heeft een universele draagkracht: een eeuw later doet deze prijs de kreten uit de loopgraven weergalmen; de kreten en het bloed van mannen uit alle continenten die naar Ieper kwamen om te sterven; deze prijs herinnert ons aan de onzin van oorlog; de absurditeit van nationalisme.

De Vredesprijs van de stad Ieper herinnert er alle mannen en vrouwen van alle continenten aan dat er geen enkel bloed beter is dan een ander.

Als ik één boodschap vanuit Ieper de wereld in wil sturen, dan is het deze: laten we de loopgraven ontgraven, niet om oorlog te voeren, maar om te luisteren naar het leed van zij die er nodeloos gestorven zijn.

Laten we de loopgraven ontgraven zodat het menselijke geweten waakzaam blijft.

Laten we de loopgraven van Ieper ontgraven en zeggen: dat nooit meer, noch in Ieper, noch in België, noch in Europa, noch elders.

Laten we de loopgraven van Ieper ontgraven en laten we luisteren naar de universaliteit van het leed zodat we 'neen' kunnen zeggen tegen zij die ongestraft doden en verkrachten in de regio van de Grote Meren.

Ja, vanuit de kleine stad Ieper kan er een kreet van verontwaardiging weergalmen, een kreet van protest tegen iedere poging tot ontmenselijking van de mensheid, want vrede is geen verworven recht, men moet haar iedere dag winnen.

Ik dank u.